رویداد های مربوط به روز جهانی پوکی استخوان در هر سال، با شعار مخصوصی برگزار می گردد.  این اقدامات با هدف مقابله با شیوع بیشتر پوکی استخوان و افزایش سلامت عموم جامعه صورت می پذیرد. در واقع بزرگداشت روز جهانی استئوپروز فرصتی است تا آگاهی عمومی در رابطه با پوکی استخوان افزایش بیابد و تمامی منابع در این زمینه به کار گرفته شود. با توجه به اهمیت آموزش و آگاهی همگانی در رابطه با این بیماری خاموش، مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران هر ساله در روز جهانی پوکی استخوان اقداماتی را انجام می دهد  که خلاصه ای از آن ها به شرح زیر می باشد:

 

اقدامات آموزش عمومی

این اقدامات در راستای آموزش همگانی در رابطه با بیماری پوکی استخوان است که گروه هدف آن عموم مردم هستند. یکی از اقداماتی که در این راستا انجام می پذیرد، ترجمه منابع آموزشی منتشر شده توسط IOF به زبان فارسی و به اشتراک گذاری آن ها از طریق رسانه های اجتماعی، وب سایت مرکز تحقیقات استئوپروز، پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم (EMRI) و دانشگاه های علوم پزشکی کشور می باشد. علاوه بر این، انتشار و توزیع مواد آموزشی مانند بروشور های آموزشی برای کودکان و بزرگسالان و تهیه کتاب ها و کتابچه های آموزشی جهت گسترش آگاهی در مورد پوکی استخوان از دیگر اقدامات مرکز تحقیقات استئوپروز در روز جهانی استئوپروز می باشد.

در راستای تحقق هدف آموزش همگانی، آموزش چهره به چهره در مورد اهمیت سلامت استخوان برای عموم مردم و استفاده از بازی های آموزشی مانند بازی مار و پله در سایز بزرگ اقدامات مهم دیگری است که توسط EMRI  انجام می گیرد. هم چنین، کنفرانس های خبری و کمپین رسانه های اجتماعی علیه پوکی استخوان از دیگر اقدامات این مرکز است. لازم به ذکر است که در این راستا، اخیراً یک کمپین اجتماعی یکساله از طریق بستر رسانه اجتماعی اینستاگرام آغاز شده است که در آن مطالب آموزشی مختلفی برای افراد فارسی زبان منتشر می شود تا آگاهی از پوکی استخوان را افزایش دهد. علاوه بر این، پوسترهایی نیز هر ساله در راستای آموزش همگانی منتشر می شود که برخی از عناوین آن عبارتند از: شکستگی استخوان استقلال او را سلب کرد "این پوکی استخوان است، هنگامی که یک عطسه می تواند استخوان های شما را بشکند" این پوکی استخوان است، هنگامی که زمین خوردن روی سطح لغزنده، زندگی شما را تغییر می دهد "این پوکی استخوان است، قد او کوتاه شده و همانند شیشه شکننده است" این پوکی استخوان است و استخوان لگن او بعد از سر خوردن روی فرش شکست" این پوکی استخوان است.

 

اقدامات آموزشی تخصصی و حرفه ای

این اقدامات در راستای آموزش پزشکان، پیراپزشکان و متخصصان در رابطه با این بیماری خاموش انجام می شود که هدف آن ها پیشگیری، تشخیص به موقع و اقدامات درمانی مناسب در بیماران مبتلا به پوکی استخوان است. یکی از اقدامات مهمی که پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در این راستا انجام می دهد عبارتست از برگزاری دوره های اساسی در رابطه با پوکی استخوان که جدیدترین دانش مربوط به تراکم، تشخیص و مدیریت پوکی استخوان را در اختیار شرکت کنندگان این دوره ها قرار می دهد. برگزاری سمپوزیوم های سالانه در رابطه با پوکی استخوان یکی دیگر از اقدامات مهم این مرکز در راستای آموزش تخصصی- حرفه ای می باشد. علاوه بر این، انتشار راهنماهای تخصصی در رابطه با پوکی استخوان و توزیع مطالب آموزشی از دیگر اقداماتی است که در این راستا انجام می پذیرد. هم چنین پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، هر ساله در راستای تحقق هدف آموزش تخصصی پزشکان و پیراپزشکان اقدام به برگزاری سخنرانی ها و پانل های علمی در رابطه با موضات مختلف در حوزه پوکی استخوان و برگزاری وبینارها و سمینارهای تخصصی در این حوزه می کند.

دانستن این نکته که می توان با اصلاح سبک زندگی از بروز پوکی استخوان پیشگیری نمود و یا در صورت ابتلا، عوارض آن از جمله شکستگی را کنترل نمود، برای همه ضروری است. علاوه بر این، تغییرات شیوه زندگی می تواند یکپارچگی و تعادل اسکلتی عضلانی را بهبود بخشد. امید است تا با توجه به اقدامات گسترده ای که هر ساله در روز جهانی استئوپروز توسط EMRI انجام می گیرد سلامت جامعه و دانش پزشکان، پیراپزشکان و متخصصان در این زمینه در کشور، بهبود و ارتقاء یابد. لازم به ذکر است، بیشتر آموزش ها چه در حوزه آموزش عمومی و چه تخصصی به صورت آنلاین یا مجازی برگزار می شود.

 

تاریخچه روز جهانی پوکی استخوان

 

در کلیه کشورهای جهان همه ساله روز 20 اکتبر مصادف با 28 مهرماه به عنوان روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری شده است. در این راستا مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری انجمن استئوپروز هرساله اقدام به برپایی مراسم مختلف در جهت تاکید بر اهمیت موضوع تلاش می کند.

 

سال 1401 (سال 2022):    شعار امسال روز جهانی پوکی استخوان (28 مهرماه) " برای سلامتی استخوان خود قدم برداریم" می باشد. ترجمه منابع آموزشی منتشر شده توسط بنیاد بین المللی پوکی استخوان (IOF) به زبان فارسی و به اشتراک گذاری  گسترده آن ها از طریق رسانه های اجتماعی، وب سایت پژوهشگاه علوم غدد  و همچنین اقدامات هماهنگ در دانشگاه های علوم پزشکی کشور با مشارکت دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر از جمله برنامه هایی است که در هفته ملی سلامت استخوان انجام شد.

علاوه بر این، انتشار و توزیع مواد آموزشی مانند بروشور های آموزشی برای کودکان و بزرگسالان و تهیه کتاب ها و کتابچه های آموزشی جهت گسترش آگاهی در مورد پوکی استخوان از دیگر اقداماتی است که با مشارکت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی همزمان با هفته ملی سلامت استخوان  در سراسر کشور برگزار شد.

سال 1398 (سال 2019):   شعار بنیاد بین المللی پوکی استخوان (IOF) در سال 1398 "این است پوکی استخوان "بود. در این راستا امسال کمپین ملی آگاهی از پوکی استخوان با همکاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سراسر کشور برگزارشد . فعالیت های همچون رویدادهای ورزشی و اجتماعی برای ارتقا فعالیت بدنی و تأثیر پیشگیرانه، دایر کردن غرفه و بنر در مراکز دولتی و خصوصی، استفاده از بیلبوردها و تابلوهای الکترونیکی در مکان های عمومی، برگزاری برنامه های آموزشی در کانل های تلویزیونی ملی و استانی، با هدف افزایش آگاهی عمومی در مورد پوکی استخوان(استئوپروز) و اهمیت تشخیص به موقع برای چلوگیری از بروز شکستگی انجام شد.

سال 1397 (سال 2018):  به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان در سال 1397 ، اقداماتی همچون تهیه محصولات آموزشی برای گسترش آگاهی در مورد پوکی استخوان ، آموزش عمومی در مورد اهمیت سلامت استخوان در ایستگاه های مترو، طراحی و اجرای بازی برای انتقال ایده سلامت استخوان و همچنین کنفرانس های مطبوعاتی و مصاحبه های تلویزیونی صورت گرفت.

سال 1396 (سال 2017) با توجه به اهمیت  نقش مقدم پیشگیری بر درمان در بیماری های مزمن از جمله بیماری پوکی استخوان هرساله در 20 اکتبر مصادف با 28 مهرماه که به عنوان روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری شده است ، در بسیاری از کشورهای دنیا برنامه هایی با هدف افزایش آگاهی عموم مردم ارائه می گردد.

سال 1394 (2014) تهیه پوستر به مناسبت روز جهانی استئوپروز با شعار تغذیه مناسب برای استحکام استخوان، ارسال گایدلاین های استئوپروز برای دانشگاه های علوم پزشکی کشور، هماهنگی با معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جهت برگزاری کارگاه های مربوطه برای مربیان و رابطین بهداشتی از جمله اقداماتی بود که امسال محقق شد. تهیه بروشورهای جدید آموزشی برای دو گروه کودکان و بالغین و آموزش حرکات ورزشی برای سلامت استخوان، تهیه کتابچه جدید آموزشی در جهت تغذیه مناسب برای استحکام استخوان، مصاحبه ها و اطلاع رسانی از طریق رادیو و تلویزیون، تهیه وسایل کمک آموزشی و طراحی بازی برای بچه ها جهت نهادینه کردن مفاهیم مرتبط با تغذیه مناسب برای استحکام استخوان نیز با همکاری همکاران مرکز صورت گرفت.

سال 1392 (سال 2013) شعار بنیاد بین المللی استئوپروز (IOF) Strong women make stronger women در سال 1392 بود. اگر ما بتوانیم آگاهی مادران جامعه را افزایش دهیم می توانیم استخوان های سالمی را برای خانواده ایرانی به ارمغان آوریم. عمده ترین هدف در برگزاری روز جهانی استئوپروز افزایش آگاهی عموم مردم می باشد. در این سال نیز همانند سالهای قبل همایشها و سمینارهای متعددی با همکاری شبکه تحقیقات استئوپروز کشور و انجمن استئوپروز ایران در تهران و شهرستانها صورت گرفت.

سال 1391 (سال 2012) روز جهانی پوکی استخوان سال 1391 با "شعار بیائید اولین شکستگی آخرین باشد و شکستگی مچ قابل درمان است" باز هم موفق و با شکوه در سراسر کشور برگزار شد. در این راستا مرکز تحقیقات استئوپروز وابسته به پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، انجمن پوکی استخوان و شبکه تحقیقات استئوپروز کشور فعالیت هایی را به منظور کاهش بار این بیماری در تهران و شهرستان ها انجام داده اند.

سال 1390 (سال 2011) به مناسبت روز جهانی استئوپروز در سال 90، چهار پوستر با محوریت شعار امسال روز جهانی استئوپروز با عنوان "استخوان های خود را دوست بداریم" با پیام های کلیات پوکی استخوان،اهمیت تغذیه صحیح، اهمیت تماس کافی با نور آفتاب و نقش ورزش در پوکی استخوان، طراحی و آماده گردید. به منظور ارتقا آگاهی عمومی جامعه و پرسنل بهداشتی در ارتباط با این بیماری مانند سنوات گذشته همایشی با عنوان" استخوان های خود را دوست بداریم" در روز 27 مهرماه 1390 در فرهنگسرای شفق با همکاری معاونت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی برگزار گردید.

سال 1389 (سال 2010) روز جهانی استئوپروز در سال 1389 بر افزایش آگاهی همگانی در ارتباط با شکستگی های مهره ای تمرکز دارد. شکستگی های مهره ای با کمردرد شدید، کوتاه شدن قد، بدشکلی ستون فقرات، بی حرکتی و افزایش تعداد روزهای بستری و حتی کاهش عملکرد ریه همراه می باشد. بطور خلاصه، شکستگی های مهره ای تاثیری منفی بر کیفیت زندگی افراد دارد. لازم به ذکر می باشد که یکی از هر سه مورد شکستگی مهره ای تشخیص داده نمی شود و به همین بیمار را در خطر شکستگی های بعدی قرار می دهد.

سال 1388 (سال 2009) روز جهانی استئوپروز در سال 1388 برای دومین سال متوالی بر سلامت استخوانها و پیشگیری از شکستگی های مهره ای تمرکز داشت. در برنامه این سال همچنین تلاش برای بهبود سیستمهای بهداشتی و بیمه ای در مراقبت از بیماران مبتلا به پوکی استخوان گنجانده شده بود.

سال 1387 (سال 2008) شکستگیهای ناشی از استئوپروز عامل اصلی ناتوانی و مرگ در افراد مسن می باشند. اینها همچنین بار مالی زیادی را، حتی بیشتر از بار مالی ناشی از بیماریهای مزمن، به سیستمهای بهداشتی تحمیل می نمایند. افزایش امید به زندگی و در نتیجه افزایش تعداد افراد مسن شکستگیهای ناشی از استئوپروز را به یکی از اولویتهای بهداشتی در سرتاسر جهان تبدیل نموده است.

 سال 1386 (سال 2007) روز جهانی استئوپروز 1386 اولین سالی است که به افزایش آگاهی در ارتباط با سلامت استخوانها اختصاص داده شده است. براساس برنامه این سال افراد می بایست ریسک فاکتورهای پوکی استخوان را در خود شناسایی نموده و با روشهای مناسب در کاهش موارد قابل مداخله اقدام نمایند. در این راستا، جوانها به انجام ورزشهای تحمل کننده وزن و ادامه رژیم سلامت استخوانها که غنی در کلسیم و ویتامین د بوده و ساخت حداکثر توده استخوانی و کاهش ریسک شکستگی در آنها را تضمین می کند ترغیب شده اند. به همه افراد همچنین توصیه شده تا بدون توجه به سنشان از برخی عادتها مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل، تغذیه ناسالم، وزن پایین و عدم تحرک دوری نمایند.

 سال 1385 (سال 2006) داشتن یک شیوه زندگی سالم بعنوان یک روش ساده ولی موثر در ساختن استخوانهای سالم شناخته شده است. در حالیکه تایید روز جهانی استخوان 1384 بر نقش ورزش در جلوگیری از پوکی استخوان بود، در سال 1385 به نقش رژیم غذایی در داشتن استخوانهای سالم و نیرومند پرداخته شده می شود. پیگیری یک رژیم غذایی سالم و غنی از کلسیم، ویتامین د و پروتئین کافی ساخت حداکثر توده استخوانی در جوانترها (15-8 سال) و حفظ سلامت عمومی در سنین بالاتر را تضمین می نماید (50-35 سال). این شیوه زندگی همچنین نقش مهمی در برنامه های درمانی/بازتوانی در افراد مسن بازی می کند (55 سال به بالا).